Kenmerken beurt

"Het belangrijkste kenmerk van de beurtvaart was de grote mate van reglementering.
De beurtschipper voer op gezette tijden tussen vaste bestemmingen op en neer. Ook werd de beurtvaart gekenmerkt door tal van bepalingen, zoals vaste tarieven voor bepaalde producten en trajecten en een vast aantal schippers dat op een bepaald traject mocht varen. Op deze manier wisten de stedelijke centra verzekerd van een regelmatige vervoerscapaciteit en daarmee van de aan- en afvoer van producten. Vaak bestonden overeenkomsten tussen steden en dorpen betreffende de organisatie van de beurt. De opkomst van de beurtvaart moet daarom worden gezien in de context van een toenemende behoefte van stedelijke centra aan meer geregeld vervoer over water. Deze ontwikkeling kan worden geplaatst in de 16e eeuw. Ook voor de schippers bood deze organisatievorm voordelen: een redelijk bestaan was gegarandeerd. Immers de lokale overheden verleenden slechts aan een beperkt aantal schippers een vergunning om de verbinding te onderhouden, met als gevolg dat de onderlinge concurrentie in banen werd geleid.

[...]

Het einde van de beurtvaart ligt rond 1850, toen de industrialisering op gang kwam. Een belangrijke concurrent van het binnenlands vervoer over water, werd het vervoer per rail. Op de Rijn werd de beurtvaart officieel wat eerder afgeschaft met de Acte van Mainz uit 1831. Daarin werden de stapelrechten van steden en de privilegiën van beurtschippers vervallen verklaard."

Een beurtscheepje is niet een specifiek type schip, maar kan elke soort binnenvaartschip zijn dat voor de beurtvaart werd gebruikt. In het verleden aakjes, pramen, snikken, tjalken etc. De beurtvaart onderhield tussen bepaalde plaatsen geregelde diensten, oorspronkelijk in vastgestelde volgorde (beurt), met vracht- en (vooral in Zeeland)- personenvervoer. De oudste beurtveren ontstonden in het begin van de 16e eeuw, maar daarvoor sprak men al over marktschepen, die het vervoer op marktdagen verzorgden. In het begin van de 20e eeuw was de motorpakschuit erg populair en niet te vergeten na 1920 de luxe motor of beurtmotor, maar met de komst van de vrachtauto was het uiteindelijk rond 1965 gedaan met de beurtvaart.

Beurt

Zoals te lezen valt in het boek van Albert Buursma en Wim Mollema (ISBN 9052940762) "Met beurtschippers en boderijders door Friesland" moge duidelijk zijn dat de beurtvaart een goed geoliede organisatie was. Vele zelfstandige beurtdiensten zorgden er voor dat vanuit elk dorp de goederen konden worden vervoerd van en naar de grote stad. In de grote stad, Sneek en Leeuwarden, konden de goederen weer verder getransporteerd worden naar de overige delen van het land. Als er voor 10 uur goederen werden aangeboden in Gorredijk dan was het de volgende dag op de plaats van bestemming. De wereld is steeds dynamischer geworden maar veel sneller( prijsverhoudingen meegenomen) dan toen gaat het anno 2010 niet in het goederenvervoer.

Vaste ligplaats in Gorredijk voor koffiebranderij Otter.

Het beurtvaartadres

De geschiedenis van het merk en de naam.